Wat kun je tegen trucs van de baas doen

De vraag is natuurlijk: wat kunnen werknemers hier aan doen. De klassieke aanpak is: steun van vakbonden, van collega’s en een rechtsbijstandverzekering. Maar dat is allemaal nodig tegen het eind, als de openlijke strijd al lang begonnen is.
Je kunt beter zorgen dat je baas blij met je is, zelfs als jij niet blij bent met je baas.
Hoe doe je dat? Dat heet gewoon met tact of EQ.
1. Africhten. We kunnen de baas conditioneren, dat wil zeggen, in een goede stemming krijgen, zodra die ons ziet. Als we de eerste keren of vanaf nu, aardig, beminnelijk, vrolijk en behulpzaam zijn, is er veel kans dat die stemming direct ontstaat zodra die ons ziet. Dat werkt ook andersom: als je baas naar tegen je doet, negeer dat gedrag zodat je het niet onbewust versterkt. Doet hij aardig, rustig of gewoon, complimenteer hem of haar met die kwaliteit: “Je blijft zelfs onder druk zo rustig!" Hij had zelf niet door dat dit een prestatie was en gaat zich er tevreden over voelen. Bazentraining lijkt op hondentraining, bewezen effectief.
2. Verlichten. Zorg dat je baas jou ziet als iemand die het werk lichter en makkelijker maakt. Neem een nare of lastige taak van hem over. Hij blij en jij blij. Als hij je ziet, wordt zijn stemming al beter.
3. Meer dan gevraagd. Krijg je een opdracht, zorg dan dat die eerder en iets beter afgemaakt is, dan werd verwacht. Dit advies geldt ook voor het winnen van vertrouwen bij klanten. Je kunt je baas gewoon als klant behandelen. Dat geeft ook een ander gevoel, wanneer je een opdracht of verzoek krijgt, dat je niet helemaal ziet zitten, en voor een klant wel zou doen, maar intern geneigd ben tegen te spreken.
4. Streel ijdelheid. Managers hebben vaak narcistische trekken. Dat wil niet zeggen dat ze van zichzelf houden. Ze zijn vooral bang om af te gaan, en doen alles om dat te voorkomen. Als jij daarvoor een bedreiging kan zijn, dat word je eruit gewerkt. Zorg dat hij bij jou dagelijks voelt dat hij beter is, creatiever, een goede manager, een echte leider. En ook dat jij minder bent en dat je hem nodig hebt, ook al is dat allemaal onzin. Je baas is als was, smelt weg, ook al is het doorzichtig voor iedereen.
5. Geef hem het gevoel een goede manager te zijn. Prijs hem op management vaardigheden. Je kunt altijd wel iets vinden. Neemt hij een overhaast besluit waar je tegen bent, noem hem kordaat. Luistert hij niet naar goede raad, noem hem standvastig. Begrijp hij niet waar het om gaat, vertel hem dat hij zich zo goed op de essentie weet te concentreren, de winst, de cijfers, de controle de prioriteiten, ook al vergeet hij de cultuur en de lange termijn. Je kunt bij elke blunder wel een compliment verzinnen: daar kun je creatief in worden.
6. Help hem overleven. Besef dat hij onder druk staat. Managers zijn voor 70% van de tijd met conflicten bezig, en ze gaan hun verantwoordelijkheden systematisch uit de weg, volgens recent onderzoek van het Centrum voor Conflicthantering. Help hem om die conflicten te zien als bron voor verandering. Iets waar je baas zeker oren naar heeft, en tegelijk bang voor is. Hij denkt dat niemand veranderen wil alleen hij, maar vergeet dat hij zelf de grootste belemmering is voor innovaties. Niemand is tegen vernieuwing als daar een probleem mee wordt opgelost. Helpt hem met het zoeken naar problemen voor gewenste veranderingen, zodat hij argumenten heeft waar niemand meer omheen kan en waarin iedereen een verbetering ziet. Je baas zal je dankbaar zijn.
7. Geef hem de credit. Managers maken regelmatig de doelen van de afdeling of organisatie ondergeschikt aan hun eigen belang. Ze zijn uit op promotie en macht, een goede beoordeling, en korte termijn successen. Help hem daarmee. Je zult met hem mee kunnen groeien als hij promotie krijgt. Zorg er voor dat hij de eer krijgt van jouw goede ideeën en jouw werk. Pech voor jou, maar daar is niets aan te doen. Jouw tijd komt. Zorg dat je hem alle eer geeft, van complimenten die jij ontvangt. Zeg terloops tegen hem over een vraag die je hem stelde, een week later hoe goed zijn idee was, ook al heb je het zelf geopperd.
8. Bouw een dossier op. Je hebt de gegevens nodig bij aanvallen en verdedigen. Het hoeven geen bewijzen te zijn, maar je ervaringen aannemelijk maken. Bedenk dat elk van de gedragingen misschien op zich niet voldoende is, maar dat de systematiek van alle beslissingen iets kan laten zien, dat heel ver af staat van zorgvuldig werkgeverschap. Zie dat dossier als een sport en als onderdeel van je werk, anders word je er somber van. Bij sommige managers kun je al snel zien dat ze gauw weg zullen moeten, omdat ze de kwaliteit van het werk ondermijnen en hun ego en carriëre op de eerste plaats zetten. Werk altijd met een paar andere collega’s aan het dossier, een lijst met aantoonbare management missers, waarmee je naar zijn baas kunt stappen als het te gortig wordt. Let goed op dat je die baas van de baas niet knel zet. Breng het slechte nieuws nooit zelf naar buiten, maar via een veilig en beschermd kanaal, zoals een ondernemingsraad, of een vakbondsfunctionaris, een gekozen OR-lid die door de wet niet mag worden ontslagen vanwege zijn functie. Bij gekozen leden geldt de bescherming niet blijvend, dus wees voorzichtig.

Het is zaak om kennis en ervaring op te bouwen van psychisch geweld op de werkvloer, en natuurlijk wat je er tegen kunt doen. Dit artikel heeft een cynische toon en heeft betrekking op een minderheid van de werkplekken, waar een vertrouwenbasis afwezig is. Die situatie kan ook plotseling ontstaan, bij wisseling van het management en kan elke werknemer overkomen. De helft van de werknemers heeft dan ook zelf te maken gehad met vormen van psychische agressie of machtsmisbruik. Die ervaringen veranderen hun karakter, zo blijkt uit onderzoek. Hun mensbeeld en hun vertrouwen in de mens verandert. Ze kunnen cynisch, verzuurd en wantrouwend worden, ook al waren ze vroeger idealistisch en optimistisch. Het geloof in een rechtvaardige samenleving hebben zij opgegeven.